به گزارش خبرگزاری حوزه از اصفهان، برای بررسی تاریخی راهکارهای علمای اصفهان با هاتف الحسینی پژوهشگر تاریخ و میسیولوژی به گفت‌وگو نشستیم.
وی معتقد است: دوره قاجار و در اصفهان زبان های خارجی برای تقویت اسلام تدریس می شد. معلمان در مدارس اسلامی تازه مسلمانان خارجی بودند تا فرهنگ اسلامی به نسل جوان منتقل شود. دلیل مخالفت عوام مردم این بود، میسیونرهای خارجی مدرس زبان بودند، عوام مردم با آموزش زبان توسط میسیونرها مخالف بودند چرا که از تأثیر فرهنگی میسیونرها بر فرزندانشان نگران بودند.
حاج آقا نور الله نجفی اصفهانی عالم بزرگ اصفهان در دوره قاجار با درک موضوعاتی که امروز به مسائل بین فرهنگی شناخته می شود، توانست ایده های جذابی برای آن موضوعات بدهد. تدریس زبان های خارجی از جمله روسی، فرانسه و انگلیسی در مدارس اسلامی الزامی بود چرا که مدارس اسلامی قصد داشتند تجار مسلمان زبان دان را برای تجارت در کشورهای خارجی تربیت کنند.
حوزه: حاج آقا نور الله نجفی اصفهانی چگونه توانست موضوعات بین فرهنگی را درک کند و بهترین را حل را بدهد؟
حاج آقا نور الله نجفی اصفهانی از علمای اصفهانی که به زیرکی مشهور بود، وقتی جهانگرد فرانسوی موریس پرنو به گفت‌وگو با این عالم می نشیند، چنین می نویسید« او غرب را خوب می شناخت با اینکه او تا به حال به غرب سفر نکرده بود. حاج آقا نور الله حتی در اعلامیه ای در بحث خرید کالای وطنی اعلام می کند ملت ژاپن سال ها پای برهنه بودند تا به صنعت کفاشی دست پیدا کنند.» نکته مهم آن است زمانی حاج آقا نور الله رصد کاملی به غرب داشت که حداکثر وسیله ارتباطی تلگراف بوده است.
موریس پرنو در کتابش از گفت‌وگو خودش با حاج آقا نور الله می نویسید و بیان کرده است: حاج آقا نوراللّه گفت« جوانان امروز ما خیلی مذهبی نیستند و همچنین خیلی روح فلسفی ندارند، از طرف دیگر عقاید و افکار اروپایی هم، چیزی که مناسب حال آنها باشد به آنها یاد نمیدهد. نه مذهب استدلالی اگوست کنت و نه ایدهآلیسم آلمان و نه مکانیسم انگلوساکسنها، تشنگی روحِ ایرانی را سیراب نمیکند.»
حوزه: آموزش زبان چه نقشی در حفظ هویت فرهنگی دارد؟
یکی از دلایل مخالفت عوام با تدریس زبان توسط میسیونرها این بود که نسبت به نفوذ فرهنگی در بین نسل جوان نگران بودند، امروزه مقالات و پژوهش‌های میدانی زیادی در این مورد شده است، محمد رضا قمری در مقاله خودش با نام "فراگیری زبان انگلیسی و هویت ملی در عصر جهانی سازی" به این نتیجه می رسد، زبان یکی از مولفه های هویتی در جامعه است که تاثیر بسزایی در فرهنگ و سنت جامعه دارد، قمری در رصد میدانی نتیجه می گیرد، کسانی که سابقه تحصیل بیشتر زبان انگلیسی داشتند نسبت پایین تری به هویت ملی داشتند.
آموزش زبان خارجی به دانش آموزان باید به شکلی باشد که هویت و فرهنگ آنها تحت تأثیر فرهنگ زبان خارجی قرار نگیرد، موضع گیری مردم گذشته اصفهان و ایران در مقابل زبان خارجی نشان از هوشیاری آنها بود ولی در مواجهه با آن یک اشتباه صورت گرفت.، زبان یک مقوله مهم در جهان امروز است که نمی توان به کلی منکر شد، فقط باید با استراتژی بین فرهنگی تاثیرات پنهان آن را مدیریت کرد، منع تدریس زبان خارجی رویکرد صحیحی نبود.
حوزه: حاج آقا نور الله با نفوذ بین فرهنگی تدریس زبان خارجی در قاجار؛ چگونه مواجهه کرد؟
حاج آقا نور الله نجفی اصفهانی نفوذ فرهنگی زبان خارجی بین دانش آموزان را درک کرد. او می دانست آموزش زبان خارجی برای نسل جوان خطراتی دارد. با شناسایی تازه مسلمانان (جدید الاسلام) توانستند از آنان برای تدریس زبان استفاده کنند. این گزینش باعث شد که معلمان تازه مسلمان در تدریس زبان فرهنگ جدید مسلمانی خود را به نسل جوان منتقل کنند.
این ابتکار حاج اقا نور الله باعث شد، انسان شناس مونیکا رینگر در کتابش به نهضت علمی اصفهان اشاره کند، در بیشتر مناطق اسلامی تدریس زبان خارجی ممنوع بود ولی در اصفهان ودر مدارس اسلامی تربیت تجار؛ به غیر از زبان انگلیسی زبان های دیگر هم تدریس می شد.
هاتف الحسینی در آخر گفت: حاج آقا نور الله در زمان قاجار از اتفاقات غرب حتی فلسفه غرب با خبر بود با اینکه تلگراف تنها راه ارتباطی در آن زمان بود، این آگاهی علمی موجب تمجید موریس پرنو از حاج اقا نور الله نجفی شد. حاج آقا نور الله یک اتاق فکر از نخبه های خِبره زمان خودش داشت، این رمز آگاهی او بود، امروز هم موضوعات بین فرهنگی جدیدی داریم. ما هم باید با پیروی از بزرگان خود با تیم های خبره علمی مسائل امروز را حل کنیم.
